Türkiye’de son zamanlarda freelancer olarak çalışanların sayısında gözle görülür bir artış yaşanıyor. Bu arıtışın nedenleri arasında teknolojinin gelişmesiyle yüksek enflasyonun getirdiği ek iş arayışıyla birlikte uzaktan çalışma imkanlarının artması, iş gücü piyasasının değişen dinamikleri ve genç jenarasyonun girişimcilik ve özgürlük arayışları olabileceği ifade edildi.
Ekstra iş yapma kültürü genellikle dijital medya kollarında kendini gösteriyor, sosyal medya yönetimi, dijital pazarlama, Affiliete marketing, Influencer reklam işbirlikleri, fotoğrafçılık, grafik tasarım, prodüksiyon gibi alanlarda ekstra iş yapma prensibi büyüyor. Birden fazla iş yapan tam zamanlı işinin yanı sıra birçok alanda danışmanlık hizmet veren kişiler tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de belli başlı kanun ve mevzuata tabi olmaya başladı.
Vergi Mevzuatı
Freelancer olarak çalışanlar, öncelikle Türkiye’de vergi mükellefiyetlerini yerine getirmek zorundalar. Vergi mükellefiyeti, gelir vergisi ve KDV (Katma Değer Vergisi) gibi vergi türlerini içeriyor. Gelir vergisi, freelancerların kazançları üzerinden ödenirken, KDV ise hizmet verdikleri işlemlerde uygulanabilir. Freelancerlar, vergi beyannamelerini düzenli olarak doldurup vergi ödemelerini yapmakla yükümlüdürler.
Örneğin, freelance bir yazılımcı, kazancının belirli bir yüzdesini iş giderleri olarak belirleyerek vergi avantajlarından faydalanabilir. Bunun için işle ilgili giderleri (internet faturası, ofis kirası, bilgisayar masrafları vb.) tutarlı bir şekilde kaydetmek önemlidir. Ayrıca, vergi beyannamesini zamanında ve eksiksiz olarak doldurmak da önemlidir, aksi halde gecikme cezalarıyla karşılaşılabilir.
Tek seferlik vergi ödemek
Türkiye’de şirketi olmayan freelancer olarak faaliyet gösteren kişiler, tek seferlik olarak bir iş yapmaları durumunda vergi mükellefiyetlerini yerine getirmek amacıyla tek seferlik vergi beyannamesi verebilirler. Ancak, bu işlem sınırlı bir faaliyet için geçerlidir ve belirli koşullara bağlıdır. Vergi mükellefiyeti sınırı her yıl Maliye Bakanlığı tarafından belirlenir ve güncel sınırı öğrenmek için ilgili vergi dairesi veya Maliye Bakanlığı’nın resmi internet sitesi gibi kaynaklardan bilgi alınabilir.
Freelancerlar, vergi danışmanlarından, muhasebe uzmanı veya mali müşavirlerden destek alarak vergi konularında doğru bilgiye ulaşabilirler. Ayrıca, vergi dönemlerini ve ödeme tarihlerini takip etmek ve gerekli belgeleri düzenli olarak saklamak da önemlidir.
Youtuberlarda vergi istisnası yükseldi
Youtuberlerde 2024 yılı itibariyle 1.900.000 TL’ye kadar kazançlarında vergi ve KDV istisnasından yararlanabilirler.
Av. Arb. Dr. Burak ASLANPINAR’ın açıklaması video linki: https://www.youtube.com/shorts/eStm0uhpZn4
Stopaj kesintileri sosyal medya gelirlerinin yatırıldığı banka hesabı üzerinden ilgili banka tarafından yapılıp, vergi dairesine iletiliyor. Bu sayede sosyal medya içerik üreticilerinin yıllık beyanname vermesi gerekmiyor. 1 Milyon 900 bin TL’yi geçen sosyal medya gelirleri ise gelir vergisi kapsamına alınıyor. Bir yıl içindeki toplam geliri 1 Milyon 900 bin TL ve üzeri olan sosyal medya içerik üreticileri ise yüzde 15’ten yüzde 40’a kadar farklı oranlarda vergilendirmeye tabi tutuluyor. Ayrıca sosyal medya içerik üreticileri herhangi bir mal ya da hizmet satmadan gelir elde ettikleri için, Katma Değer Vergisinden de muaf tutuluyor.
İş bankası dijital işim hesabı
İş bankası ‘’dijital işim’’ banka hesabını istisna belgesi ile ibraz eden kullanıcılara hesaba gelen paradan otomatik yüzde 15 stopajını kesiyor ve vergi dairesine sizin yerinize bildiriyor.
Sosyal Medya reklam işbirlikleri reklam mevzuatı
Türkiye’de sosyal medya influencer’ları veya etkileyicileri düzenleyen spesifik bir yasa veya mevzuat bulunmamaktadır. Ancak, influencer’ların ticari faaliyetleri genellikle Tüketiciyi Koruma Kanunu (TKK) ve Reklam Özdenetim Kurulu’nun (ROK) rehberlik ettiği belirli kurallara tabidir. Bu kurallar genellikle şeffaflık, dürüstlük ve reklamın açıkça tanımlanması gibi prensipleri içerir. İşte Türkiye’de sosyal medya influencer’ları için önemli olan bazı kurallar ve gereksinimler:
1.Şeffaflık ve Doğruluk: Influencer’lar, ticari bir ilişki içinde oldukları markaları veya ürünleri tanıttıklarında, bu ilişkiyi açıkça belirtmelidirler. Örneğin, bir ürünü ücretsiz aldıklarında veya ürün yerleştirme karşılığında ödeme aldıklarında, bu ilişkiyi takipçilerine net bir şekilde belirtmelidirler. Bu, şeffaflık ve dürüstlük prensiplerine uygunluğu sağlar.
2.Etiketler ve Açıklamalar: Influencer’lar, ticari içerik yayınladıklarında, içeriği etiketlerle (örneğin #sponsored, #reklam, #işbirliği) veya açıklamalarla belirterek takipçilerini bilgilendirmelidirler. Bu, izleyicilerin ticari içerikleri tanımasına ve bu içeriklere karşı uygun şekilde tepki vermesine olanak tanır.
Freelancerlık ve Gelecek Trendleri
Teknolojik gelişmelerin ve iş gücü dinamiklerinin değişmesiyle birlikte, freelancerlık gelecekte nasıl evrilebilir? Yapay zeka, uzaktan çalışma trendleri, sektörel değişimler gibi faktörlerin freelancer çalışma modeline etkisi ve gelecekteki beklentiler hakkında analizler yapılabilir.
Freelancer Çalışma Modelinin Ekonomiye Etkisi:
Freelancerlık modelinin ekonomiye ve iş dünyasına olan etkileri üzerine çalışmalar ve istatistikler sunulabilir. Freelancerların ekonomiye katkısı, iş dünyasında esnek çalışma modellerinin yaygınlaşması gibi konular ele alınabilir
Sonuç olarak, freelancerlar vergi konularına özen göstererek yasal yükümlülüklerini yerine getirmeli ve Ticaret Bakanlığını resmi sayfalarını devamlı takip etmelidirler ve vergi avantajlarından en iyi şekilde de faydalanmalıdırlar.
Freelancer çalışanlar pozitif olarak tecrübe ve ek gelir kapısı olarak görülebilir fakat olumlu ve olumsuz yanlarını da teraziye koymalıdırlar, mali durumlarını sağlamlaştırarak uzun vadeli kariyer hedeflerine ulaşmalarına olanak sağlayabilirler.
BATUHAN ATEŞ
IFJ ULUSLARARASI SERBEST GAZETECİ
DİJİTAL MEDYA DANIŞMANI